Wat is VUCA? En wat kun je er mee doen?

VUCA is een begrip dat je steeds vaker tegen komt in de media maar ook in het denken over verandermanagement. Wat betekent het? Waar komt het vandaan? En wat kun je ermee?

Het concept VUCA is eind jaren negentig ontwikkeld door Defensie van de Verenigde Staten van Amerika. De ontwikkelaars brachten hiermee een verandering in beeld van de overgang van een redelijk overzichtelijke situatie in de Koude Oorlog naar nieuwe, minder voorspelbare uitdagingen in de toekomst. Veel managers en leiders in allerlei organisaties ervaren nu dat de wereld om hen steeds meer VUCA wordt.

Wat betekent het?

VUCA is een acroniem dat staat voor:

• Volatility (volatiteit)
• Uncertainty (onzekerheid)
• Complexity (complexiteit)
• Ambiguity (ambiguiteit)

Je krijgt hieronder een korte uitleg van elk van deze vier termen.

Om te beginnen staat ‘volatility’ in VUCA voor ‘wisselvalligheid’ of ‘vluchtigheid’. Deze term bijvoorbeeld ook gebruikt voor aandelenkoersen die sterk schommelen. In een managementcontext wordt hiermee bedoeld dat de omgeving snel veranderd door ontwikkelingen in de maatschappij, politiek, markt, toepassingen van technologie, enzovoorts.

Vervolgens gaat ‘uncertainty’ over de onzekerheid in relatie tot de toekomst. Hoe onzekerder de toekomst, des te moeilijker het is om te voorspellen hoe de toekomst eruit zal gaan zien.

Verder is ‘complexity’ natuurlijk complexiteit. En complexiteit neemt toe naarmate er meer factoren zijn waarvan de waarde niet bekend is. Naarmate er meer onbekende factoren zijn en ook niet duidelijk is wat de relaties zijn tussen deze factoren, is de situatie complexer. In het geval van een hoge complexiteit is het moeilijk en wellicht onmogelijk om de omgeving te analyseren.

En ten slotte representeert ‘ambiguity’ onduidelijkheid. Onduidelijkheid ontstaat wanneer het niet duidelijk is hoe iets moet worden begrepen. Dit kan ontstaan door onvolledige, onnauwkeurige of tegenstrijdige informatie of door gebruik van begrippen die voor meerdere uitleg vatbaar zijn, enzovoorts.

Wat kun je ermee?

Nu kun je natuurlijk denken: gooi alle managementboeken maar in de prullenbak, want het heeft geen zin; niemand komt er meer wijs uit! Dat is echter niet de bedoeling.

Het concept VUCA is inmiddels ook in allerlei andere organisaties omarmt om na te denken omgaan met nieuwe uitdagingen, kansen en bedreigingen in een veranderende en onoverzichtelijke wereld.

Wat dan wel?

Bob Johansen biedt in 2012 een antwoord op VUCA namelijk…. VUCA. Huh? Ja, maar dan met andere woorden verbonden aan deze letters:

• Vision (visie)
• Understanding (begrip)
• Clarity (helderheid)
• Agility (wendbaarheid)

Hieronder vind je een toelichting van elk van deze vier begrippen:

Het eerst begrip, visie, kan helpen om een duidelijke richting te kiezen waardoor voor de organisatie duidelijk blijft, ondanks volatiliteit, wat de bedoeling is. Misschien toch een interessante suggestie voor premier Mark Rutte? ;-)

Het tweede begrip ‘understanding’ slaat op het in verbinding staan met alle lagen en functies in de organisatie én de buitenwereld door heel goed waar te nemen cq te luisteren. Dit helpt de ‘uncertainty’ te verminderen.

Het derde begrip ‘clarity’ gaat over het vermogen hebben om betekenis te geven aan complexe situaties en in staat zijn hierin duidelijkheid te bieden: wat is hier nou echt aan de hand?

En het vierde begrip ‘agility’ staat voor het snel en evenwichtig kunnen reageren op de ontwikkelingen in ‘ambigue’ situaties.

Volgens Johansen kunnen deze leiderschapskwaliteiten organisaties helpen om organisaties in staat te stellen om om te gaan met een VUCA-omgeving.

Conclusie

VUCA kan een fijne bevestiging zijn van het gevoel dat de wereld steeds steeds sneller, ingewikkelder, dynamischer en onvoorspelbaarder wordt. Het is echter geen excuus om bij de pakken neer te gaan zitten. Dus aan de slag met een goede motiverende visie, begrip en verbinding binnen en buiten de organisatie en het bevorderen van wendbaarheid.

Wil je meer weten over onze verandermanagementtrainingen, lees dan hier. Liever live sparren met ons over dit begrip in verandermanagement of andere verandermanagementmodellen? Neem vrijblijvend contact met ons op.

Contact opnemen